Η έννοια των Δικαιωμάτων του Ασθενούς έχει παρουσιάσει αξιοσημείωτη εξέλιξη τα τελευταία τριάντα χρόνια. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, η εξέλιξη αυτή έχει αποκτήσει ραγδαία δυναμική. Αν και τα Δικαιώματα του Ασθενούς δεν εκφράζονται ως έννοια, υπάρχουν Κανόνες Ιατρικής Δεοντολογίας και νομικοί κανονισμοί που εξετάζουν και ρυθμίζουν αυτά τα ζητήματα, αλλά ήταν ανεπαρκείς για να καλύψουν τις μεταβαλλόμενες ανάγκες και απαιτήσεις με την πάροδο του χρόνου. Ως εκ τούτου, η ανάγκη για αυτήν την ιδέα και νέους κανονισμούς έχει γίνει ολοένα και πιο εμφανής. Η έννοια των Δικαιωμάτων του Ασθενούς καλύπτει την πρόσβαση των ασθενών σε υπηρεσίες υγείας σύμφωνα με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την πραγματοποίηση αυτών των δικαιωμάτων με την πιο βασική έννοια στον τομέα της υγείας.
Είναι αποδεκτό ότι οι πρώτες μελέτες για τα δικαιώματα των ασθενών εμφανίστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1970. Σε αυτή τη διαδικασία, η Αμερικανική Ένωση Νοσοκομείων δημοσίευσε τη «Δήλωση για τα δικαιώματα των ασθενών» το 1973. Αν και είναι μια εθνική δήλωση, είναι το πρώτο έγγραφο που είναι γνωστό για αυτό το θέμα. Η πρώτη διεθνής πρωτοβουλία για τα δικαιώματα των ασθενών πραγματοποιήθηκε με την υιοθέτηση της Διακήρυξης της Λισαβόνας από τον Παγκόσμιο Ιατρικό Σύλλογο το 1981. Αυτή η ιδέα τράβηξε την προσοχή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και την έκανε να δείξει ενδιαφέρον για το θέμα. Το 1994 εγκρίθηκε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας «Προώθηση των δικαιωμάτων των ασθενών στην Ευρώπη, Διακήρυξη του Άμστερνταμ». Το 1995, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επέκτεινε και εμπλούτισε το πεδίο εφαρμογής της Διακήρυξης της Λισαβόνας που εγκρίθηκε το 1981. Αυτές οι δηλώσεις έχουν επίσης αναγκάσει ορισμένες χώρες να αναθεωρήσουν τους νομικούς τους κανονισμούς και να τους αναδιατάξουν σύμφωνα με τα Δικαιώματα των Ασθενών. Οι εξελίξεις αυτές είχαν απήχηση στη χώρα μας και έφεραν το θέμα στην εθνική ατζέντα. Ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας? Ο κανονισμός για τα δικαιώματα των ασθενών, που είναι το πρώτο νομικό κείμενο που περιέχει διεθνή κριτήρια στην Τουρκία, τέθηκε σε ισχύ την 1η Αυγούστου 1998.
Δικαιώματα ασθενών; θα πρέπει να θεωρείται ως ένα σύνολο αρχών που ρυθμίζουν τις αμοιβαίες σχέσεις μεταξύ ιατρού, ασθενούς και ιδρύματος υγείας. Το πεδίο εφαρμογής και οι υποκατηγορίες αυτών των αρχών μπορούν να απαριθμηθούν ως εξής:
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
Δικαίωμα στην ενημέρωση:
Στην ιατρική διαδικασία του ασθενούς.
• Όλα τα είδη ιατρικών στοιχείων,
• Με τις πρωτοβουλίες και τις οικονομικές ανταμοιβές να εφαρμόζονται σε αυτόν
• Έχει το δικαίωμα να ενημερώνεται για τους κινδύνους και τα οφέλη αυτών των παρεμβάσεων και τις εναλλακτικές θεραπείες που μπορούν να εφαρμοστούν.
• Απόκτηση πάσης φύσεως ταυτότητας και επαγγελματικής ενημέρωσης για το υγειονομικό προσωπικό που υπηρετεί και
• Έχει το δικαίωμα να λάβει δεύτερη γνώμη σε οποιοδήποτε στάδιο της θεραπείας.
Δικαίωμα στην ιατρική περίθαλψη και θεραπεία:
Κάθε ασθενής.
• Να επωφελούνται από υπηρεσίες υγείας ισότιμα και με αξιοπρέπεια, ανεξαρτήτως φυλής, γλώσσας ή θρησκείας,
• Η δυνατότητα επιλογής και αλλαγής του ιδρύματος υγείας, του ιατρού και άλλου υγειονομικού προσωπικού,
• Συμμετοχή ή άρνηση λήψης ιατρικών αποφάσεων και σχεδίων θεραπείας που σχετίζονται με αυτόν και
• Έχει δικαίωμα πρόσβασης σε ιατρική περίθαλψη ανά πάσα στιγμή.
Δικαίωμα συγκατάθεσης μετά από ενημέρωση:
Ο ασθενής;
• Έχει το δικαίωμα να ζητήσει ενημερωμένη συγκατάθεση για κάθε είδους πρωτοβουλίες.
Δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και σεβασμό της ιδιωτικής ζωής, διατήρηση ιατρικών αρχείων:
Ο ασθενής;
• Ζητώντας όλες οι πληροφορίες να τηρούνται σύμφωνα με τις αρχές της εμπιστευτικότητας,
• Αίτημα πλήρους και ακριβούς προστασίας των ιατρικών αρχείων,
• Έχει το δικαίωμα πρόσβασης σε αυτά τα αρχεία από τον ίδιο ή από το άτομο που έχει εξουσιοδοτήσει.
Δικαίωμα υποβολής αίτησης:
Ο ασθενής;
• Εύκολα προσβάσιμο,
• Ακούγοντας τον εαυτό του,
• Έχει το δικαίωμα να βρει έναν μηχανισμό παραπομπής στο νοσοκομείο όπου μπορεί να εκφράσει εύκολα τα προβλήματά του.
Από την άλλη πλευρά, ο ασθενής έχει επίσης ευθύνες να εκπληρώσει.
ΕΥΘΥΝΕΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
• Να μοιράζεστε πλήρεις και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της υγείας σας με το υγειονομικό προσωπικό.
• Για να μοιραστείτε τις ανησυχίες και τις ερωτήσεις σας σχετικά με το σχέδιο θεραπείας ή/και τη θεραπεία σας με το υγειονομικό προσωπικό για την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του σχεδίου.
• Ακολουθήστε τις συστάσεις των ανθρώπων που είναι κυρίως υπεύθυνοι για την ιατρική σας φροντίδα σχετικά με το σχέδιο θεραπείας σας.
• Ανάληψη ευθύνης για αυτήν την απόφαση αφού ενημερωθείτε για το τι μπορεί να αντιμετωπίσετε εάν δεν εφαρμόσετε ή δεν απορρίψετε το σχέδιο θεραπείας σας.
• Συμμορφωθείτε με τους κανόνες και τις διαδικασίες του νοσοκομείου κατά τη διάρκεια της παραμονής σας στο νοσοκομείο.
• Να γνωρίζουν ότι κάθε παρεχόμενη υπηρεσία μπορεί να έχει χρηματική αξία και να ανταποκρίνεται σε αυτό.
• Σεβασμός των δικαιωμάτων άλλων ασθενών, εργαζομένων και κάθε ατόμου με το οποίο έχετε επαφή στο νοσοκομείο.
• Ενημερώστε το γιατρό ή τη νοσοκόμα σας για να καθορίσει πιο αποτελεσματική διαχείριση του πόνου όταν αντιμετωπίζετε νέο ή ανεξέλεγκτο πόνο.
Παρά τις εξελίξεις τα τελευταία χρόνια, νέες ανάγκες προκύπτουν καθημερινά λόγω των διαφορετικών διαστάσεων των Δικαιωμάτων των Ασθενών και αυτό απαιτεί νέους κανονισμούς. Για παράδειγμα, το 1996, η Παγκόσμια Ιατρική Ένωση δημοσίευσε τη «Διακήρυξη DTP για τα δικαιώματα των νοσηλευόμενων παιδιών». Και πάλι, η Παγκόσμια Ιατρική Ένωση αναθεώρησε τη «Διακήρυξη του Ελσίνκι», η οποία περιλαμβάνει το θέμα της ιατρικής έρευνας σε ανθρώπινα θέματα, το 2002. Αυτές οι μελέτες στοχεύουν να διασφαλίσουν ότι όλοι λαμβάνουν ανθρώπινη φροντίδα υγείας. Λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε άτομο είναι ένας δυνητικός ασθενής, θα γίνει καλύτερα αντιληπτό πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζει, να προστατεύει και να βοηθά στην προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών.
